Νέα Aγχίαλος, Απρίλιος 1943

Το 1940, πολλοί Αγχιαλίτες πολέμησαν και αρκετοί έχασαν τη ζωή τους. Δυναμική ήταν η συμμετοχή των Αγχιαλιτών και στην Εθνική Αντίσταση.
Τους πρώτους μήνες του 1943 κατασκήνωσαν ανταρτικά σώματα στα βουνά της Όθρυος (Γούρας) και του Μαυροβουνίου (καρά=ντάου) με αρχηγούς το Διονύσιο Διάκο κ.α. Από το 1941 έως τις αρχές του 1943 υπήρχε ένα τμήμα καραμπινέρηδων, το οποίο αποσύρθηκε διότι η δύναμη τους ήταν μικρή και υπήρχε ο κίνδυνος των ανταρτών.

Στις 25 Μαρτίου 1943 ένα απόσπασμα ανταρτών κατασκήνωσε στα βουνά της Νέας Αγχιάλου. Αποτελούνταν από 40 με 50 άντρες με αρχηγό το Διάκο. Σκοπός της κατασκηνώσεώς τους ήταν η καταστροφή με νάρκες του δημόσιου δρόμου και η καταστροφή των γεφυριών, για να εμποδίσουν την διάβαση πολεμοφοδίων προς το Νότο.

Στις 18 Απριλίου 1943 κανονιοφόρο πλοία από τον Βόλο κατέστρεψαν τα πλοία που ήταν προσαραγμένα στο λιμάνι της Νέας Αγχιάλου. Στις 20 βομβάρδισαν και τη Νέα Αγχίαλο. Πέντε ημέρες αργότερα, στις 25 Απριλίου, οι αντάρτες, γνωρίζοντας ότι θα γίνει επιδρομή Ιταλών, αποσύρθηκαν στα βουνά της Γούρας. Δεν ειδοποίησαν όμως τους κατοίκους για να μην τους πανικοβάλλουν.

Στις 27 Απριλίου δόθηκε από τον Διοικητή (Κομαντάντ) του Βόλου η διαταγή για την πυρπόληση του χωριού.
Οι Ιταλοί, για να πραγματοποιήσουν το σχέδιο τους, χωρίστηκαν σε ομάδες και η κάθε ομάδα ανέλαβε κι από μια συνοικία. Ήταν μεθυσμένοι κι ό,τι έβλεπαν μπροστά τους το κατέστρεφαν.

Αυτή η μαρτυρία διασώθηκε από τις πληροφορίες που έδωσε η ηλικιωμένη Ελένη Χρυσού Στάθη, η οποία ήταν κατάκοιτη και τυφλή, γι' αυτό και την μετέφεραν στο διπλανό σπίτι του Γιάννη Κων/νου Αιμωνιώτη. Στη συνέχεια πήραν ό,τι βρήκαν μέσα στο σπίτι και στο τέλος το έκαψαν. Από τα 700 πέτρινα σπίτια τα 650 έγιναν στάχτη σε μία μέρα.

Οι Ιταλοί κατέστρεψαν ακόμη και το εξατάξιο δημοτικό σχολείο που είχε κτιστεί με δωρεά του Συγγρού το 1910. Στις 20 Απριλίου του 1943 οι τοίχοι του σχολείου κατατρυπήθηκαν από σφαίρες. Οκτώ ημέρες αργότερα, 28 Απριλίου, το κτίριο παραδόθηκε στις φλόγες καθώς έφευγαν οι Ιταλοί.